پایان نامه نقش نارسایی کنش‌های اجرایی، نظم ­جویی شناختی هیجان و هوش .

اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی[65] (ADHD) ازاین جهت که گسترده ترین اختلال روانی مطالعه شده در کودکان و موضوعی بحث برانگیز بوده از دیگر اختلال ها متمایز است. در سال های اخیر بافهم این که این اختلال ، اختلالی مربوط به تمام طول عمر است علاقه به مطالعه ی آن در همه ی گروه های سنی افزایش پیداکرده است (ولریچ[66] ، 2006). اختلال ADHD یک نشانگان عصب تحولی[67] است که ریشه در دوران کودکی دارد، این نشانگان شامل نارسایی توجه، فزون کنشی و زودانگیختگی می باشد که نامناسب با سطح تحولی فرد است (میلر[68] و هینشاو[69]، 2014). اولین موضوعی که در این تعریف برای توصیف اختلال ADHD به کاربرده شده، کلمه ی اختلال عصب تحولی است. اختلال های عصب تحولی، اختلال هایی هستند که در دوران تحول بروز می کنند و معمولاً قبل از دوره ی مدرسه ابتدایی ظاهر می شوند و به وسیله ی مشکلات شخصی، اجتماعی، تحصیلی یا شغلی که ناشی از نارسایی تحولی است مشخص می شوند. ویژگی دیگر این دسته اختلال ها، همبودی بالای آن هاست. اختلال هایی نظیر ناتوانی هوشی تحولی، اختلال های طیف اوتیسم، اختلال های یادگیری، اختلال های زبانی بیانی و اختلال های حرکتی نیز در این دسته اختلال ها گنجانده شده اند (انجمن روان پزشکی امریکا[70]، 2013). ADHD ازنظر تاریخی تصور می شد که این اختلال مختص کودکان است که منجر به تأخیر رشد کنترل تکانه می گردد و در نوجوانی از بین می رود. فقط در چند دهه ی گذشته بوده که ADHD در بالغین شناخته شده و به طور موفقیت آمیزی درمان شده است. (کاپلان و سادوک، 2007). تخمین زده می شود که نیمی از کودکان مبتلابه ADHD به آشکار کردن علائم در بزرگ سالی ادامه می دهند (هرمنس[71] و همکاران،2004).

علائم این اختلال شامل شکست خوردن در توجه دقیق به جزئیات، دشواری در حفظ توجه در بازی یا تکالیف، گوش ندادن هنگامی که مستقیم با آن ها صحبت می شود، دشواری در دنبال کردن دستورالعمل ها، دشواری در سازمان دهی وظایف و فعالیت ها، وول خوردن، ناتوانی در شرکت آرام در فعالیت های لذت بخش، صحبت کردن بیش ازاندازه و علائم دیگری که در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال ها روانی[72] (DSM 5) همانند ویرایش چهارم آن در 3 ریخت فرعی برای ADHD مشخص شده است: ریخت فرعی با غلبه علائم نارسایی توجه، ریخت فرعی با غلبه علائم فزون کنش/تکانش گر و یک ریخت فرعی ترکیبی، البته با این تفاوت که در DSM 5 این 3 ریخت فرعی به شکل تصریح کننده بیان شده اند (انجمن روان پزشکی امریکا، 2013).

در رابطه با شیوع این اختلال درصدهای متفاوتی گزارش شده برای مثال برخی پژوهشگران اظهار می دارند که ADHD به طور تقریبی در 3 تا 7 درصد کودکان مدرسه رو و 5 درصد بزرگ سالان رخ می دهد (جاردین و همکاران، 2011؛ ویدنت[73] و دی پاول[74]، 2013). پژوهش­های دیگر گزارش می کنند که ADHD در 4 تا 8 درصد کودکان مدرسه رو و 3 تا 5 درصد بزرگ سالان رخ می دهد (کویج[75]، 2013). درنهایت DSM 5 بیان می کند که 5 درصد کودکان و 2/5 درصد بزرگ سالان مبتلابه ADHD می باشند که نسبت جنسیتی آن به طوری است که در دوره ی کودکی، پسران 2 برابر دختران و در بزرگ سالی مردان 1.6 برابر ن به این اختلال مبتلا می شوند (انجمن روان پزشکی امریکا، 2013). از دیگر ویژگی های اختلال ADHD فراگیری[76] (مانند: حضور اختلال ها در 2 موقعیت یا بیشتر) و درجه ی اختلال[77] (مانند: شواهد آشکار برای اختلال درکنش وری اجتماعی، تحصیلی یا شغلی) می باشد (مادوکس[78] و وینستید[79]، 2008). نشانه های ADHD جلوه های رفتاری مرتبط با این اختلال هستند. آن ها فعالیت هایی اند که توسط کسانی که دارای این اختلال هستند آشکار می شوند. (مانند : بی توجهی ، حواس پرتی، پاسخ دهی تکانشی، فزون کنشی و کنش های اجرایی ضعیف). در مقابل، اختلال ها برای فرد ، پیامدهای این جلوه های شناختی – رفتاری هستند. نشانه ها فعالیت های (شناختی-رفتاری) شخص و اختلال ها پیامدهای این نشانه ها هستند (بارکلی ، مورفی و فیشر 2008). مشکلات ناشی از ADHD حوزه های گسترده ای از زندگی فرد را ازجمله سلامت، مشکلات ارتباطی و شویی، پیشرفت تحصیلی، اشتغال، مدیریت مالی (بارکلی ، مورفی و فیشر 2008) و رانندگی ایمن (وا[80]، 2014) را شامل می شود. لو[81] و فلدمن[82] (2007) بیان می کنند که مشکلات مدرسه یک خصیصه ی اصلی از کودکان مبتلابه ADHD می باشد و همین عامل است که اغلب باعث توجه بالینی به این کودکان می شود. برای بیشتر بزرگ سالان مبتلابه ADHD که در دوران کودکی تشخیص داده نشده اند ، کالج موقعیتی ا

ست که آن ها اولین مشکلات مهم مرتبط با نشانه های این اختلال را تجربه می کنند (رمزی[83]، 2010). در رابطه با سبب شناسی این اختلال عوامل گوناگونی را مطرح کرده اند، ازجمله مطالعات ژنتیک مولکولی که قصد دارند ژن های مرتبط با ADHD را که زمینه ساز آن هستند را شناسایی کنند. برخی از یافته های نویدبخش تر ،ژن های مرتبط با قلمرو انتقال دهنده ها را دربرمی گیرند. به طور ویژه دو ژن دوپامینی مختلف در ADHD نقش دارند. یک ژن دریافت کننده ی دوپامینی که DRD4 نامیده می شود و یک ژن انتقال دهنده ی دوپامین که DAT1 نامیده می شود. علاوه بر این عوامل دیگری ازجمله نقش سموم محیطی (مانند سرب، افزودنی ها، رنگ های مصنوعی و نیکوتین) (کرینگ و همکاران، 2012) و تأثیرات خانوادگی را مطرح کرده اند (مش و ولف، 2008). پژوهش ها درزمینه ی تصویربرداری عصبی نشان داده اند که نواحی مختلف مغزی ازجمله ناحیه ی خلفی جانبی[84] قشر پیش پیشانی در ADHD نقش دارند و نشان داده شده که این ناحیه با حل مسئله، حفظ توجه و کنش های اجرایی مرتبط است (سادک، 2014؛ تفضلی و همکاران، 2013). اصطلاح کنش اجرایی مانند چتری است که برای فرایندهای شناختی گوناگونی مانند برنامه ریزی، حافظه فعال، توجه، بازداری، خودپایی و خود نظم جویی به کار می رود (گلدشتاین[85]، نگلیری[86]، پرینکیوتا[87] و اوترا[88]، 2014). کنش اجرایی اصطلاح نسبتاً مبهمی است که به مجموعه ی متنوعی از توانایی های شناختی وابسته به هم اطلاق می شود که به طور استعاری تحت نام اجرایی» گردآمده اند و دربرگیرنده ی فعالیت های برنامه ریزی، بازداری پاسخ، ایجاد و استفاده از راهبردها، توالی کردن اعمال به طور انعطاف پذیر، حفظ کردن مجموعه رفتاری و مقاومت در برابر محرک های مزاحم است (دنکلا، 1996؛ به نقل از بارکلی، 2014). بااین حال هنوز هیچ اجماعی در تعریف کنش اجرایی وجود ندارد که آن را از کنش های غیر اجرایی تفکیک کند (بارکلی، 2012؛ به نقل از بارکلی 2014). بارکلی با مرور ادبیات پژوهشی، مدلی آمیخته به وجود آورد و شواهدی را هم از دیدگاه عصب روان شناختی و هم از دیدگاه روانشناسی تحولی برای تأیید وجود کنش اجرایی بازداری پاسخ و 4 کنش اجرایی دیگر مطرح کرد (بارکلی، فیشر و مورفی 2008). امروزه پژوهش ها درزمینه ی کنش های اجرایی به طور گسترده ای در اختلال ها روانشناسی انجام می شود. در حیطه ی اختلال ها اضطرابی ازجمله وحشت زدگی، استرس پس از سانحه و اختلال وسواسی جبری پژوهش های در مورد نقش کنش های اجرایی در این اختلال ها انجام شده که به برخی از آن ها اشاره می کنیم. هاولند[89] و همکاران (2012) در پژوهشی که باهدف بررسی ارتباط بین تغیر اعات معنایی شخصی نشان دادند (مرادی[107]، عبدی[108]، فتحی آشتیانی[109]،